Web server là một phần mềm hoặc phần cứng được sử dụng để cung cấp các trang web cho người dùng thông qua mạng Internet. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về cơ chế hoạt động của web server và những điều cần biết khi sử dụng nó.

1. Web server là gì?

Web server được sử dụng để chứa và phục vụ các trang web cho người dùng. Nó là một loại máy chủ phần mềm, được cài đặt trên các máy chủ để xử lý các yêu cầu từ các trình duyệt web. Máy chủ này có thể được cấu hình để chạy trên nhiều hệ điều hành khác nhau, như Windows, Linux và Unix.

Với vai trò của một máy chủ, web server có khả năng xử lý các yêu cầu từ các trình duyệt Web như Chrome, Firefox, Safari, hay Microsoft Edge. Khi người dùng truy cập trang web, trình duyệt sẽ tạo ra một yêu cầu HTTP đến máy chủ web. Web server sẽ tiếp nhận và xử lý yêu cầu này, sau đó trả về kết quả tương ứng trong trang web.

Ngoài việc phục vụ các tập tin HTML, CSS, JavaScript và hình ảnh, web server cũng có thể được sử dụng để phục vụ các tài nguyên đa phương tiện như video, âm thanh và tệp tin khác. Điều này giúp cho các trang web có thể chứa nhiều loại nội dung khác nhau, tối ưu hóa trải nghiệm người dùng và đáp ứng nhu cầu của họ.

2. Cơ chế hoạt động của web server

Khi bạn truy cập một trang web, trình duyệt của bạn sẽ gửi một yêu cầu đến web server để lấy các tệp tin HTML, CSS, JavaScript và hình ảnh của trang web. Sau đây là các bước cơ bản trong quá trình này:

Phân giải tên miền thành địa chỉ IP

Trước tiên, khi bạn truy cập vào một trang web bằng trình duyệt, trình duyệt của bạn sẽ phải phân giải tên miền (domain name) của trang web đó thành địa chỉ IP tương ứng. Mục đích của việc này là để trình duyệt và máy chủ web có thể giao tiếp với nhau thông qua giao thức TCP/IP.

Để thực hiện việc phân giải tên miền, trình duyệt của bạn sẽ gửi yêu cầu tới DNS (Domain Name System). Khi nhận được yêu cầu từ trình duyệt, DNS sẽ tra cứu trong cơ sở dữ liệu của nó để tìm địa chỉ IP của tên miền được yêu cầu.

Khi đã có được địa chỉ IP của trang web, trình duyệt sẽ sử dụng địa chỉ này để kết nối với máy chủ web và gửi yêu cầu truy cập trang web. Sau đó, máy chủ web sẽ trả lời yêu cầu này bằng cách trả về nội dung của trang web cho trình duyệt.

Máy chủ gửi yêu cầu đến trang khách

Sau khi bạn biết được địa chỉ IP của trang web mà bạn muốn truy cập, trình duyệt sẽ chuyển tiếp yêu cầu của bạn đến địa chỉ đó bằng giao thức HTTP. Một tín hiệu được gửi từ trình duyệt của bạn đến máy chủ web để yêu cầu nội dung của trang web.

Trình duyệt báo địa chỉ trên trang web

Trong yêu cầu này, trình duyệt cũng sẽ báo cho web server biết địa chỉ của trang web mà nó muốn truy cập.

Trình hiển thị website

Sau khi nhận được yêu cầu từ trình duyệt, web server sẽ trả về các tệp tin HTML, CSS và JavaScript cho trình duyệt. Trình duyệt sẽ sử dụng các tệp tin này để hiển thị trang web cho người dùng.

3. Cách thức để công khai một trang web

Để công khai một trang web, bạn cần có một tên miền (domain name) và một máy chủ web. Tên miền của bạn sẽ trỏ đến địa chỉ IP của máy chủ. Nếu bạn không muốn tự quản lý máy chủ của mình, bạn có thể sử dụng các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ web (web hosting service) để chạy trang web.

4. Phần cứng và phần mềm của web server

Web server thường được cấu hình trên một máy tính hoặc server riêng biệt. Bên cạnh phần cứng, web server còn yêu cầu một phần mềm để xử lý các yêu cầu HTTP từ trình duyệt. Dưới đây là các thành phần phần cứng và phần mềm của web server:

• Phần cứng
  • Máy tính hoặc server.
  • Kết nối Internet nhanh và đáng tin cậy.
  • Bộ nhớ và ổ đĩa lưu trữ dữ liệu để lưu trữ các tệp web.
• Phần mềm
  • Hệ điều hành: Web server thường chạy trên các hệ điều hành khác nhau như Windows Server, Linux hoặc Unix.
  • Một phần mềm server như Apache, Nginx, IIS,... để xử lý các yêu cầu HTTP từ trình duyệt và phục vụ các tệp tin của trang web cho người dùng.
  • Ngôn ngữ lập trình như PHP, Python, Ruby,... để tạo ra các trang web động.

5. Cách thức giao tiếp thông qua HTTP

HTTP là giao thức được sử dụng để truyền tải các tệp tin web giữa máy chủ và các trình duyệt. Dưới đây là các quy trình sử dụng HTTP để truyền tải các tệp tin web:

• Cách lưu trữ các file

Các tệp tin của trang web được lưu trữ trên máy chủ web theo một cấu trúc thư mục nhất định. Thư mục gốc (root directory) của trang web thường được đặt tại đường dẫn /var/www/html/ trên các máy chủ Linux hoặc Unix, và C:\inetpub\wwwroot\ trên các máy chủ Windows.

• Giao tiếp thông qua HTTP

Khi trình duyệt yêu cầu một tệp tin từ máy chủ web, nó sẽ gửi một yêu cầu HTTP cho máy chủ. Yêu cầu này bao gồm một phương thức HTTP (GET, POST, PUT,...) và địa chỉ của tệp tin cần lấy. Sau khi nhận được yêu cầu này, máy chủ sẽ xử lý yêu cầu và trả về các tệp tin tương ứng cho trình duyệt sử dụng.

6. Một số web server thường gặp

Có rất nhiều phần mềm server được sử dụng để chạy web server nhưng một số phần mềm server phổ biến nhất là:

• Nginx

Nginx là một web server mã nguồn mở và cũng là một reverse proxy server. Nó có khả năng xử lý hàng nghìn kết nối đồng thời và có tính năng tải cân bằng tài nguyên giữa các máy chủ khác nhau.

• Internet Information Services (IIS)

IIS là một web server do Microsoft sản xuất và chạy trên hệ điều hành Windows. Nó được tích hợp sẵn trong hệ điều hành Windows Server và có thể được cài đặt trên các phiên bản Windows khác như Windows 10.

• Apache HTTP server

Apache là một web server mã nguồn mở và là phần mềm server được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Nó có khả năng chạy trên hầu hết các hệ điều hành, bao gồm Windows, Linux và Unix.

• Apache Tomcat

Apache Tomcat là một web server và máy chủ ứng dụng Java EE. Nó được sử dụng để chạy các ứng dụng web Java và là một phần của bộ công cụ Java EE của Apache.

• Lighttpd

Lighttpd là một web server mã nguồn mở nhẹ và nhanh, được sử dụng cho các trang web với lưu lượng truy cập cao. Nó có khả năng xử lý hàng nghìn kết nối đồng thời và có thể được cấu hình để chạy trên các hệ điều hành khác nhau, bao gồm Linux, Unix và Windows.

7. Một số lưu ý khi sử dụng Web Server

Khi sử dụng web server, có một số lưu ý sau:

• Bảo mật: Web server phải được cấu hình để đảm bảo an toàn thông tin của người dùng. Điều này bao gồm việc sử dụng SSL (Secure Sockets Layer) để mã hóa dữ liệu và giảm thiểu rủi ro bị tấn công.
• Tối ưu hóa hiệu suất: Các máy chủ web phải được cấu hình để đáp ứng với lượng truy cập của người dùng và đảm bảo rằng trang web hoạt động mượt mà. Nếu không, người dùng có thể gặp phải các vấn đề liên quan đến tốc độ tải trang web.
• Phân phối tải: Nếu trang web của bạn có lượng truy cập cao, bạn có thể sử dụng các giải pháp tải cân bằng để phân phối tải giữa các máy chủ khác nhau. Điều này giúp đảm bảo rằng các trang web của bạn luôn sẵn sàng cho người dùng.

8. Kết luận

Web server là một phần quan trọng trong việc cung cấp các trang web cho người dùng trên mạng Internet. Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu chi tiết về cơ chế hoạt động của web server, các thành phần của nó và những điều cần lưu ý khi sử dụng nó. Hi vọng rằng thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về web server và cách thức để sử dụng nó hiệu quả. Hãy trở lại với SunCloud để được cập nhật những kiến thức về công nghệ hữu ích nhé.