Giao thức FTP là một trong những phương thức truyền tải dữ liệu phổ biến nhất trên internet. Nó cho phép người dùng trao đổi dữ liệu từ một máy tính tới một máy chủ hoặc ngược lại thông qua mạng internet. FTP đã tồn tại từ rất lâu và vẫn được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay. Cùng tìm hiểu chi tiết FTP là gì cũng như đặc điểm trong bài viết dưới đây nhé.

1. Giao thức FTP là gì?

Giao thức FTP (File Transfer Protocol) là một giao thức được sử dụng để truyền tải dữ liệu cho phép người dùng truy cập và chia sẻ các tệp tin và thư mục từ một máy chủ đến một máy tính khác, hoặc ngược lại. FTP đã trở thành một phần quan trọng của việc truyền tải dữ liệu trên internet từ những năm đầu của internet cho đến ngày nay.

>>> Xem thêm: TCP và UDP - Sự khác biệt giữa 2 giao thức truyền dữ liệu

2. Chức năng của giao thức FTP là gì?

Một số tính năng quan trọng của FTP bao gồm:

• Truyền tệp hai chiều: FTP cho phép truyền tệp cả hai chiều giữa máy chủ FTP và máy khách FTP.
• Xác thực người dùng: FTP cung cấp các tính năng xác thực người dùng để đảm bảo rằng chỉ những người dùng được ủy quyền mới có thể truy cập vào máy chủ FTP và các tệp của nó.
• Quản lý thư mục: FTP cung cấp các lệnh để tạo, xóa và điều hướng thư mục trên máy chủ FTP.
• Tái truyền tải: FTP hỗ trợ bắt đầu truyền tải dữ liệu khi bị gián đoạn.
• Truyền dữ liệu song song: FTP có thể truyền nhiều tệp đồng thời, giúp tăng tốc độ truyền.

3. Mô hình hoạt động của giao thức FTP

FTP hoạt động dựa trên mô hình client-server, trong đó một máy tính hoạt động như một máy chủ, cung cấp dữ liệu, trong khi máy tính khác hoạt động như một client, yêu cầu và nhận dữ liệu từ máy chủ. Người dùng có thể sử dụng các phần mềm FTP để kết nối với máy chủ FTP và thực hiện các thao tác như tải lên (upload) và tải xuống (download) dữ liệu.

Giao thức FTP sử dụng cổng mạng 21 để thiết lập kết nối điều khiển (control connection) giữa client và server. Khi kết nối được thiết lập, dữ liệu được truyền tải qua cổng mạng 20. FTP hỗ trợ xác thực bằng tên người dùng và mật khẩu, đảm bảo rằng chỉ những người dùng được ủy quyền mới có thể truy cập vào dữ liệu trên máy chủ.

>>> Xem thêm: Client Server là gì? Đặc điểm chi tiết về mô hình Client Server

4. Ưu điểm và nhược điểm của giao thức FTP là gì?

Ưu điểm của giao thức FTP

• Khả năng truy cập và chuyển giao tập tin an toàn: Các mật khẩu và dữ liệu được mã hóa bằng các thuật toán mạnh để bảo vệ chúng khỏi truy cập trái phép.
• Khả năng chuyển giao dữ liệu lớn: FTP sử dụng cấu trúc truyền theo định hướng khối, giúp cải thiện hiệu suất và giảm tỷ lệ lỗi khi chuyển các tệp lớn.
• Khả năng tương tác: FTP được hỗ trợ rộng rãi trên nhiều hệ điều hành và ứng dụng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng tích hợp với các hệ thống khác.
• Khả năng tiếp tục: FTP có khả năng tiếp tục truyền nếu bị gián đoạn. Khi kết nối được khôi phục, quá trình truyền sẽ tiếp tục từ điểm dừng lại, tránh mất dữ liệu.
• Giao diện người dùng thân thiện: Có nhiều ứng dụng khách FTP có sẵn, bao gồm các giao diện người dùng thân thiện với chức năng kéo và thả, giúp dễ dàng quản lý và chuyển tập tin.

Nhược điểm của giao thức FTP

• Không được mã hóa: FTP sử dụng chế độ truyền văn bản theo mặc định, gây ra rủi ro bảo mật.
• Có thể bị chặn bởi tường lửa: FTP thường sử dụng cổng 21, có thể bị chặn bởi tường lửa. Điều này có thể ngăn máy khách FTP truy cập máy chủ.
• Yêu cầu kết nối lâu dài: FTP thiết lập kết nối lâu dài với máy chủ trong suốt quá trình truyền, có thể làm giảm hiệu suất khi xử lý nhiều kết nối đồng thời.
• Không hỗ trợ chuyển tập tin song công: FTP không hỗ trợ chuyển tập tin song công, có nghĩa là quá trình truyền chỉ có thể diễn ra theo một hướng tại một thời điểm.
• Không tự động nén: FTP không cung cấp khả năng nén tập tin khi truyền dữ liệu.

5. Các phương thức truyền dữ liệu trong giao thức FTP

FTP hỗ trợ các phương thức truyền dữ liệu sau:

• Active Mode: Phương thức truyền dữ liệu chủ động, máy khách mở một cổng ngẫu nhiên trên máy cục bộ và yêu cầu máy chủ thiết lập kết nối TCP với cổng đó. Sau khi kết nối được thiết lập, dữ liệu sẽ được truyền qua kết nối TCP này.
• Passive Mode: Phương thức truyền dữ liệu thụ động, máy chủ mở một cổng ngẫu nhiên trên chính mình và gửi số cổng đó cho máy khách. Sau đó, máy khách sẽ mở một kết nối TCP từ cổng ngẫu nhiên của mình đến cổng được chỉ định trên máy chủ. Dữ liệu sẽ được truyền qua kết nối TCP này.

6. Cách xây dựng một máy chủ FTP đơn giản

Dưới đây là các bước cụ thể để xây dựng một máy chủ FTP trên hệ điều hành Linux:

Bước 1: Cài đặt phần mềm máy chủ FTP
Trước tiên, bạn cần cài đặt một phần mềm máy chủ FTP như vsftpd (Very Secure FTP Daemon) bằng cách sử dụng gói quản lý của hệ điều hành. Bạn có thể cài đặt vsftpd bằng cách sử dụng lệnh sau:

"sudo apt-get install vsftpd"

Bước 2: Cấu hình máy chủ FTP
Sau khi cài đặt xong, bạn cần cấu hình máy chủ FTP theo ý muốn của mình. Tập tin cấu hình chính của vsftpd là "/etc/vsftpd.conf". Bạn có thể sử dụng trình soạn thảo văn bản như nano hoặc vi để chỉnh sửa tập tin này.

Bước 3: Khởi động và kiểm tra máy chủ FTP
Sau khi cấu hình xong, bạn cần khởi động lại dịch vụ vsftpd để áp dụng các thay đổi. Bạn có thể sử dụng lệnh sau để khởi động lại dịch vụ:

"sudo systemctl restart vsftpd"

Sau khi khởi động lại dịch vụ, bạn có thể kiểm tra máy chủ FTP bằng cách sử dụng một trình duyệt web hoặc một phần mềm FTP client như FileZilla. Đảm bảo rằng bạn có thể kết nối và truy cập vào thư mục được chia sẻ trên máy chủ FTP.

7. Các phần mềm FTP hỗ trợ người dùng

Các phần mềm FTP hỗ trợ người dùng phổ biến hiện nay:

• FileZilla: FileZilla hỗ trợ SFTP và FTPS, nối lại tải xuống, đồng bộ hóa thư mục, quản lý máy chủ nâng cao và nhiều giao diện.
• WinSCP: WinSCP hỗ trợ SFTP và FTPS, giao diện theo tab, hỗ trợ kéo và thả, trình chỉnh sửa văn bản tích hợp và khả năng tạo và quản lý các phiên FTP.
• Cyberduck: Cyberduck là một trình khách FTP trả phí có sẵn cho macOS và iOS cung cấp một giao diện hiện đại và trực quan, đồng thời hỗ trợ nhiều giao thức bao gồm FTP, SFTP, WebDAV và OneDrive.
• Transmit: Transmit là một trình khách FTP trả phí dành cho macOS. Nó được biết đến với tốc độ nhanh, giao diện người dùng đẹp và bộ tính năng toàn diện.
• Forklift: Forklift cung cấp giao diện giống như Finder trực quan và một loạt các tính năng cho phép người dùng chuyển tệp, đổi tên, sao chép và dán theo cách hiệu quả. Forklift cũng hỗ trợ nhiều giao thức bao gồm FTP, SFTP và WebDAV.

8. Các loại FTP phổ biến

Có nhiều loại FTP phổ biến mà người dùng thường sử dụng để truyền tải dữ liệu qua mạng. Dưới đây là một số loại FTP phổ biến:

• FTP: Đây là loại FTP cổ điển nhất và phổ biến nhất. Nó sử dụng cổng 21 để truyền tải dữ liệu và được sử dụng rộng rãi trong việc truyền tải các tập tin từ máy tính cá nhân lên server hoặc ngược lại.
• SFTP: SFTP là một phiên bản an toàn hơn của FTP, sử dụng SSH để mã hóa dữ liệu trên đường truyền. Điều này giúp bảo vệ thông tin quan trọng khỏi bị đánh cắp khi truyền tải qua mạng.
• FTPS: FTPS cũng sử dụng SSL/TLS để mã hóa dữ liệu, tuy nhiên nó sử dụng cách thức khác so với SFTP. FTPS yêu cầu cài đặt chứng chỉ SSL/TLS và sử dụng cổng 990 cho kết nối điều khiển và cổng 989 cho dữ liệu.
• FTPES: Đây là một biến thể khác của FTP với sự bảo mật được cung cấp thông qua SSL/TLS. FTPES yêu cầu cài đặt chứng chỉ SSL/TLS và sử dụng cổng 21 hoặc cổng 990 để thiết lập kết nối.

9. Lưu ý khi sử dụng giao thức FTP là gì?

Có một số lưu ý khi sử dụng giao thức FTP như:

• Sử dụng phiên SSL/TLS: Phiên SSL/TLS (Lớp cổng bảo mật/Giao thức bảo mật truyền tải) mã hóa kênh truyền thông giữa máy khách FTP và máy chủ FTP, bảo vệ thông tin đăng nhập và dữ liệu truyền đi khỏi những bên đánh chặn. Hãy luôn kết nối với máy chủ FTP hỗ trợ mã hóa SSL/TLS.
• Kiểm tra quyền truy cập thư mục: Trước khi tải lên hoặc tải xuống tệp, hãy đảm bảo bạn có quyền thích hợp đối với thư mục đích. Bạn nên tạo các thư mục và cấp quyền phù hợp cho các nhóm người dùng cụ thể.
• Tuân theo các quy tắc của máy chủ FTP: Mỗi máy chủ FTP có thể có các quy tắc và giới hạn cụ thể, chẳng hạn như kích thước tệp và thư mục tối đa. Hãy tuân thủ những quy tắc này để tránh sự cố truyền tệp.
• Sao lưu thường xuyên: Thường xuyên sao lưu dữ liệu FTP của bạn để bảo vệ khỏi mất dữ liệu do lỗi hoặc tấn công mạng. Sao lưu có thể được thực hiện bằng các công cụ tích hợp của máy chủ FTP hoặc bằng các giải pháp sao lưu bên thứ ba.

Bằng cách tuân thủ các lưu ý này, bạn có thể đảm bảo rằng việc sử dụng giao thức FTP an toàn và hiệu quả, đồng thời giữ an toàn cho dữ liệu quan trọng của mình.

Tổng kết

Giao thức FTP là một công cụ vô cùng hữu ích để truyền tệp giữa các máy tính. Hy vọng rằng thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn FTP là gì cũng như nguyên lý hoạt động và các tính năng của FTP, bạn có thể sử dụng giao thức này một cách an toàn và hiệu quả. Trở lại với suncloud.vn để cùng cập nhật những kiến thức công nghệ mới nhất nhé!

>>> Có thể bạn quan tâm: Giao thức RTP là gì? Cấu trúc và đặc điểm của giao thức RTP